Connie is een zelfstandig gevestigde diëtist in regio Zuid-Holland. Ze is gespecialiseerd in metabole ontregeling en diabetes en ze werkt intensief samen met drie collega’s.
Ook geeft ze lezingen, scholingen en voordrachten over lekker en gezond eten. Ze werkt voor de Stichting Voeding Leeft, AVLEG & BOLD coaching academie.
Hoe is leefstijl in je leven gekomen?
De diëtist is bij uitstek de leefstijladviseur. Je adviseert over voeding maar in het gesprek met de cliënt hoor je ook allerlei andere dingen, bijvoorbeeld, over slecht slapen of niet kunnen bewegen en daar heb je het dan ook met elkaar over.
Leefstijl staat in de NHG-standaard als eerste behandelstap bij patiënten met diabetes, al wordt daar helaas nog niet altijd de diëtist bij betrokken.
Enkele jaren geleden zat ik met mijn collega’s praktijkondersteuners te filosoferen. We vroegen ons oprecht af, doen we het nu goed, voor de mensen? Bij Diabetes Type 2 werd toch vaak eerst de medicatie ingesteld en daarna pas het voedingsadvies t.a.v. koolhydraatverdeling gegeven, was dat wel de juiste aanpak?
En toen dachten we, we moeten het omdraaien, eerst in gesprek om uit te vinden waar de client zelf toe bereid én in staat toe is qua leefstijlaanpassing en daar dan de medicatie op afstemmen.
We hadden het geluk dat, een wat oudere, huisarts, Tjalling Zandstra, aan onze kant stond. Hij heeft ons aangemoedigd om de volgorde om te draaien. Hij zei letterlijk tegen mij: “Je mag hier komen werken, maar alleen op de dagen dat als de POH-er’s er zijn, want ik wil dat jullie samenwerken op leefstijl.”
Wat ben je concreet gaan doen?
We zijn gestart met samenwerkingslunches. Ik serveerde eens een heel zout broodje aan de anderen, met o.a. sla, kaas, ham en een zout, pesto-achtig sausje, met daarbij een glas tomatensap en een kop drinkbouillon. Totaal maar liefst 7,5 gram zout, terwijl je daar tijdens het eten en drinken niet zo heel veel van merkt. Zo lieten wij de collega’s inzien dat je ongemerkt snel te veel zout eet, door de toevoegingen vanuit de industrie.
En zo zijn we steeds het gesprek aangegaan met POH-ers, huisartsen en diëtisten over de aanpak van Diabetes Type 2.
De collega’s werden al snel enthousiast. Maar toen werd, in 2012, de diëtist uit de basisverzekering gezet. Alleen de ketenzorg werd nog vergoed en dat was in onze regio nog lang niet overal goed geregeld. Dat was balen. We hebben toen onze eigen positieve resultaten met Diabetes Type 2 in een Excelsheet gezet en zijn we gaan lobbyen bij internist en diabetoloog prof. Hanno Pijl. Hij heeft ons geïntroduceerd bij stichting Voeding Leeft en toen zijn we met elkaar KeerDiabetes2Om gestart. Een jaar later zat onze dienstverlening als diëtist gelukkig wel weer in het basispakket.
Hoe verliep de start van KeerDiabetes2Om?
In 2014 zijn we een eerste pilot gestart met KD2O. Het was best een klus om de eerste 10 deelnemers te vinden. Martijn van Beek, de algemeen directeur van Voeding Leeft, is vervolgens flink gaan lobbyen met de mooie resultaten. VGZ heeft het project omarmd en nodigde ons uit om een grotere pilot te starten met 80 deelnemers, nu met 4 groepen van 20 deelnemers. Inmiddels staat de KeerDiabetes2Om-teller bijna op 2.500 mensen! We bieden deze deelnemers een intensief groepsprogramma van een half jaar en daarna nog een inspirerend after-programma tot totaal 2 jaar. Momenteel loopt er een pilot KDO online.
De resultaten van die grotere groepen zijn onderzocht in Louis Bolk instituut en gepubliceerd in British Medical Journal. Daar zijn we zeer trots op! De link naar het artikel vind je hier. De resultaten op de langere termijn vind je hier.
Kun je een concrete case beschrijven?
Ik had in mijn praktijk een patiënt die al 25 jaar diabetes had en al 22 jaar insuline spoot. Bij de huisarts moest er toch steeds wat insuline bij tot hij op 110 eenheden zat. Hij woog inmiddels bijna 150 kilo. Hij wilde graag meedoen met KD2O, maar hij zat bij de verkeerde verzekeraar. Alleen VGZ vergoedde het programma in het begin. Hij kwam toen naar mij toen voor privé-behandeling. Hij had diverse klachten en slikte maar liefst 13 verschillende middelen.
Toen deze patiënt bij me binnenkwam, gebruikte hij een mager en energiebeperkt dieet maar viel er niet mee af, sterker nog, hij bleef in de jaren met het ophogen van de insuline steeds maar weer iets aankomen. Bij mij leerde hij dat die insuline zo’n groot effect heeft en in zijn situatie een dikmaker is en dat ie daar van af moest proberen te komen.
Ik schreef hem een dieet voor met weinig bewerkte koolhydraten, veel groentes en wat koolhydraatarm fruit. Nu, bijna 3 jaar na aanvang van de behandeling, is hij bijna 60 kg afgevallen, gestopt met insuline en slikt geen diabetes-gerelateerde middelen meer. Daar is ie heel trots op.
Hij vertelde me wel dat het hem tegenvalt dat er zoveel verleiding om hem heen is. En bijna altijd zijn het de producten met bewerkte koolhydraten die in de aanbieding zijn. Je moet, met een voedingspatroon met weinig bewerkte koolhydraten, heel stevig in je schoenen staan in de maatschappij en op straat. En de steun uit je omgeving moet je zelf organiseren. Geen snoep, koek, gebak en andere bewerkte koolhydraten, dat is nog te overzien, maar lastiger wordt het met de 70-80% van de supermarktproducten waaraan suiker is toegevoegd. Deze meneer zou de hulp van de overheid qua regulering goed kunnen gebruiken.
Welke ontwikkeling zie je in je praktijk?
Wat ik merk in mijn praktijk is dat de mensen graag willen komen als het goed gaat, ze zijn terecht heel trots op hun prestatie. Gaat het minder goed, dan bellen ze eerder af, da’s menselijk, helaas. Terwijl je als diëtist dan juist je meerwaarde kunt bieden. Een koekje heeft bij mijn patiënten nou eenmaal een ander effect dan bij een slank iemand. Ik denk vooral dat begrip voor de veranderde fysiologie van deze mensen voorop moet staan in de benadering.
En innovatie helpt de diëtist. Bij een aantal patiënten kan ik nu met de FreeStyle Libre Sensor meekijken met de glucosemetingen. Het systeem wordt voor DM2-patiënten die een 4x daags insulineschema hebben nu vergoed. Het werkt met een sensor die achter op je arm zit en 24-uur per dag de glucose meet. Dat geeft veel informatie over de effecten van voeding. Het lijkt me geweldig effectief als elke DMT2-patiënt in ieder geval één keer per jaar een FreeStyle Libre Sensor voor 2 weken vergoed zou kunnen krijgen. Je krijgt dan zoveel meer informatie, mensen zien letterlijk wat er gebeurt en daarop kunnen we dan heel direct de adviezen afstemmen. Dit kan echt een kentering geven in de behandeling.
Wat zou je anders willen in de gezondheidszorg?
Ik zou graag willen dat Anne-Margreeth Krijger (apotheker) meer gehoord gaat worden door de zorgverzekeraars, de makers van de behandelstandaarden en door de politiek. Haar verhaal, de subtypering van de DMT2-patiënt voorafgaand aan de start van de behandeling, is zeer duidelijk en kan enorm veel kosten besparen.
En de diabetespatiënt moet ook weten dat er een ander voedingsadvies mogelijk is dan een energiebeperkt- en mager dieet. In de NHG standaard en in de voedingsrichtlijnen van NDF staan leefstijlinterventies als optie, laten we daar met elkaar sterker op in zetten en de dik makende medicatie bij DM2 en insulineresistentie, wat langer proberen uit te stellen of zelfs af te wenden.
Welke tip heb je voor collega’s in het land?
Mijn kernboodschap is: Zet in op samenwerking en formuleer een visie op het gebied van diabetes, zodat duurdere diabeteszorg op termijn kan worden voorkomen. Zorg dat je met elkaar hetzelfde verhaal uitdraagt, leefstijl op nummer één. Doe dat met alle disciplines, de huisarts, de POH, de diëtist én de leefstijlcoach. Alleen samen kun je je praktijk “verschoond houden” van lastige casussen en diabetespatiënten met véél medicatie en complicaties. Dat brengt je blije patiënten en mooi werk.
Website Connie Hoek: https://www.hoekenco-dietisten.nl
Website Keer Diabetes 2 Om: https://keerdiabetesom.nl/