Mayra Kapteijn is sociaal psycholoog en ontwerper. In haar werk als sociaal ontwerper richt ze zich op publieke vraagstukken, met een bijzondere focus op de zorgsector. Tijdens ons congres, De Week van Arts en Leefstijl, zal ze spreken over de invloed van context op gezond gedrag en hoe we een verandering teweeg kunnen brengen.
Van sociale psychologie naar experience design
Mayra Kapteijn begon haar carrière met een master in sociale psychologie. Ze vertelt: "Toen ik psychologie studeerde, verwonderde ik me al over het zorgsysteem dat we hier hebben. De manier waarop we werken, hoe ons onderwijs is ingericht; dat is niet per se bevorderlijk voor goede mentale gezondheid."
Haar interesse in hoe onze samenleving is ingericht, leidde haar naar de vraag hoe we kunnen voorkomen dat mensen überhaupt zorg nodig hebben. "Ik dacht tijdens mijn studietijd veel na over hoe we minder mensen ziek kunnen maken, en hoe we de samenleving kunnen aanpassen om het beste in mensen naar boven te brengen."
Na haar studie sociale psychologie maakte Mayra de overstap naar experience design. Hier ontwikkelde ze methodes om te ontwerpen voor gedragsverandering, waarbij ze een sterke focus legde op het beïnvloeden van de context waarin mensen leven.
De huidige uitdaging in de zorg
Het huidige zorgsysteem is volgens Kapteijn onhoudbaar. Ze stelt: "De belangrijkste vraag in de zorg op dit moment is: hoe zorgen we voor een gezondere leefstijl? Steeds meer zorg leidt alleen maar tot meer druk op het systeem." Volgens haar ligt de oplossing niet in het opvoeden van individuen, maar in het veranderen van de context waarin zij hun keuzes maken. "Hoe verleid je mensen tot een gezonde leefstijl? Dat gaat verder dan enkel informeren. We zijn geen rationele wezens; we weten vaak wel wat gezond en ongezond is, maar dat verandert ons gedrag niet automatisch."
Van nudging naar contextverandering
Een bekende methode om gedrag te sturen is nudging, het subtiel aanmoedigen van mensen om betere keuzes te maken. Maar Kapteijn ziet de beperkingen hiervan. "Nudging omarmt de complexiteit van gedragsverandering niet volledig. Niemand wil zijn kinderen een ongezonde leefstijl aanleren, maar toch gebeurt het." Ze pleit voor een bredere benadering waarbij de context rondom mensen wordt veranderd, zodat gezond gedrag een logisch gevolg is. "Gedrag wordt bepaald door de context, zoals de sociale omgeving en wat als ‘normaal’ wordt gezien. Hoe kunnen we de context zo veranderen dat een gezonde leefstijl de aantrekkelijkste optie wordt?"
Dit en meer licht Kapteijn toe tijdens ons congres: "Ik ga tijdens mijn lezing voorbeelden geven van hoe we hoe we gedragsontwerp kunnen toepassen in de zorg om mensen te bewegen naar een gezonde leefstijl.”
Toekomst van de zorg: Complexiteit omarmen
Mayra Kapteijn sluit af met een duidelijke boodschap: de transformatie van het zorgsysteem begint met het omarmen van complexiteit en het zoeken naar doorbraken. "We moeten breder kijken en nadenken hoe we in de leefwereld van mensen zelf een simpele maar betekenisvolle verandering mogelijk kunnen maken. Alleen zo maken we gezond gedrag de normale keuze voor iedereen.”
Vind je dit onderwerp interessant en wil je meer horen? Schrijf je dan in voor ons congres 'De Week van Arts en Leefstijl' van 4 t/m 7 november.