Overzicht politieke standpunten t.a.v. leefstijl en preventie

Omdat de verkiezingen voor de deur staan, heeft onze partner, communicatie-adviesbureau Issuemakers, op een rijtje gezet wat er in de partijprogramma’s staat over leefstijl en preventie. Vanwege de veelheid aan politieke partijen hebben we ons beperkt tot de programma’s van de huidige tweede kamer. Daarmee zijn we niet compleet maar we hopen je hiermee inzicht te geven in de visie van de partijen die afgelopen kabinetsperiode het beleid mede hebben bepaald.
 

De VVD zet in op voorlichting over preventie rond een ongezonde levensstijl, met het Nationaal Preventieakkoord als leidraad. Preventie wordt verder uitgebreid besproken in het programma. Zo pleit de VVD voor het maken van afspraken met producenten van levensmiddelen en supermarkten over het gezonder maken van producten én het meer promoten van gezonde producten. Daarnaast wil de VVD sport en bewegen stimuleren, bijvoorbeeld door naschoolse opvang en sportclubs en zorgorganisaties met elkaar te laten samenwerken; elk kind moet de mogelijkheid krijgen om te sporten bij een vereniging en er moet een groter aanbod komen voor sport en beweging voor ouderen. Nederland zal zich moeten voorbereiden op een intensievere bescherming van de volksgezondheid en de aanpak van nieuwe gezondheidscrises. Dat vereist ook investeringen in preventie. 

De VVD is geen voorstander van een grote rol van de overheid. Gezond leven wordt niet opgelegd of geregeld door de VVD. Gebruik van medische data kan volgens de VVD ook worden ingezet voor preventie, bijvoorbeeld om het ziekteverloop te voorspellen of om de effectiviteit van behandelmethoden te evalueren. Hierbij benadrukt de VVD het belang van betrouwbare digitale gegevensuitwisseling waarbij privacy hoog in het vaandel staat.
 

Het CDA wil in de komende regeerperiode meer werk maken van preventie en het voorkomen van zorg. Met preventie is nog veel gezondheidswinst te behalen volgens het CDA. Met meer aandacht voor gezond eten, sporten en niet-roken kan de kwaliteit van leven worden vergroot en de druk op de zorg worden verlaagd. Het CDA wil bekende sporters inzetten om een gezonde levensstijl te promoten. "Wij willen kinderen beter beschermen tegen ongewenste en ongezonde invloeden van commercie en marketing, slechte voeding en verslaving.”

Om preventie te bevorderen wil het CDA maxima aan de hoeveelheid toegevoegde suiker en zout in voedselproducten en moeten kinderen beter worden beschermd tegen invloeden van commercie en marketing, slechte voeding en verslaving. Verder pleit het CDA voor buurtsportcoaches die laagdrempelige sport- en bewegingsactiviteiten in de wijk aanbieden voor mensen die door armoede of andere belemmeringen weinig of niet sporten.

Het CDA zet in op actieve gezondheidspreventie met een laagdrempelig advies over gezond leven en bewegen. Het CDA wil regionale preventiefondsen waarin gemeenten, zorgkantoren, verzekeraars en zorgorganisaties gezamenlijk investeren in preventie en gezond leven en vervolgens gezamenlijk delen in de opbrengsten van lagere zorgkosten.
 

Het is beter om de ziektes te voorkomen en ze waar mogelijk te behandelen met leefstijlverandering. Gezond eten op scholen, meer beweging voor kinderen en stimuli voor werkgevers om aan de gezondheid van hun werknemers te werken. Dit wil D66 vergoeden vanuit het ‘Zorgverzekeringsfonds’. 

D66 wil een rookverbod bij sportparken, stadions en rond de ingang van ziekenhuizen en verpleeghuizen. En voor e-sigaretten moeten dezelfde regels gaan gelden als gewone sigaretten. Daarnaast pleit D66 voor een vaccinatieplicht voor kinderen die gebruik maken van kinderopvang als de vaccinatiegraad onder 90 procent daalt. Kinderopvangcentra moeten niet-gevaccineerde kinderen ook kunnen weigeren.

De wettelijke taak van gemeenten om te werken aan de gezondheid van hun inwoners wordt versterkt. Daarnaast strijdt D66 tegen gezondheidsongelijkheid en wil meer aandacht voor gezondheid. Preventie van chronische ziekten, depressies en overgewicht verdient meer prioriteit dan symptoombestrijding met medicijnen. D66 gaat door met het preventie-akkoord, pakt fabrikanten aan die hun producten bewust ongezond of verslavend maken en verlagen drempels om gezonder te leven. “We verhogen de belasting op suikerhoudende dranken naar Brits voorbeeld. Het effect is dat fabrikanten frisdrank met minder suiker maken. We maken afspraken met producenten over de maximale hoeveelheid zout, suiker en vet in producten. Als deze afspraken onvoldoende resultaat hebben, leggen we hier verplichtingen op.”
 

Voorkomen is beter dan genezen: of het nu gaat om schulden, geestelijke gezondheid of problematisch overgewicht, het is cruciaal om problemen aan te pakken voordat mensen gezondheidsproblemen krijgen. Daarom wil GroenLinks een vast percentage van de regionale zorgbudgetten besteden aan preventie. 

Ook wil GroenLinks de accijnzen op tabak verhogen en parken, speeltuinen en terrassen rookvrij maken om een rookvrije generatie te realiseren. Scholen krijgen een belangrijke rol op het gebied van preventie. Zo wil GroenLinks dat kinderen gratis schoolfruit krijgen en zwemles onderdeel wordt van het basisonderwijs. Ook wil GroenLinks de BTW op groente en fruit afschaffen. Hiernaast wil de partij de maximale hoeveelheid zout, verzadigd vet en suiker in junkfood normeren, een suikertaks invoeren voor frisdrank en alle verpakkingen een nutri-score geven die aangeeft hoe gezond een product is.
 

Op het gebied van preventie geeft de SP aan overgewicht te willen bestrijden en de sociaaleconomische gezondheidsverschillen te willen verkleinen. De partij wil de belasting op gezonde voeding verlagen en preventieve middelen opnemen in het verzekerde pakket. 

Preventieve middelen waarvan het nut is aangetoond komen voortaan in het verzekerde pakket. De SP zet meer in op preventie, zoals het bestrijden van overgewicht. De belasting op gezonde voeding gaat omlaag. De mondzorg met preventieve controles voor kinderen wordt verbeterd, onder meer door het organiseren van een ‘haal- en brengdienst’.
 

Op het gebied van preventie komt de PvdA met veel voorstellen, met daarbij een grote rol voor de overheid. De PvdA wil preventie in het basispakket en een ‘Nationaal Programma Publieke Gezondheid’. Daarnaast wil de partij een verbod op marketing voor ongezonde producten gericht op kinderen. Om gezonde voeding te stimuleren wil de partij afspraken maken met de voedingsindustrie en strengere EU-regels voor de hoeveelheid suiker, zout en verzadigde vetten en kunstmatige toevoegingen in voedsel. Bovendien pleit de partij voor een nultarief BTW op groente en fruit en een suikertaks.
Naast voeding is sport en bewegen een belangrijk thema in de paragraaf over preventie. Zo wil de partij dat mensen met een laag inkomen een gratis lidmaatschap van de sportschool krijgen en gym op iedere basisschool wordt gegeven. Ook bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor de gezondheid van hun personeel.
 

Preventie komt ook duidelijk terug in het programma van de ChristenUnie. De partij wil een rookvrije generatie bereiken door de accijnzen op tabak te verhogen en alle terrassen in 2022 rookvrij te maken. Daarnaast wil de partij overmatig alcoholgebruik terugdringen, o.a. met een verbod op alcoholreclame. Tenslotte wil de ChristenUnie sport en bewegen stimuleren, door middelen vrij te maken voor gemeenten, voor het inrichten van openbare beweegplekken en sportaccommodaties.

De ChristenUnie benoemt het belang van vaccineren. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat ouders goede informatie over vaccinaties krijgen. De ChristenUnie is echter tegen elke vorm van vaccinatiedwang.
 

De mogelijkheid tot het aangaan van een meerjarige zorgpolis bij de zorgverzekeraar moet worden geboden zodat de verzekeraar meer kan inzetten op preventie. De maatregelen uit het Preventieakkoord moeten verder uitgevoerd en gemonitord worden.
 

SGP zet in op dat er wordt vastgelegd wie verantwoordelijkheid draagt voor (de uitvoering van) preventiebeleid. De SGP wil een ‘nationaal preventiefonds’ waaruit (onderzoek naar) preventieve gezondheidsmaatregelen gefinancierd kunnen worden. De SGP vindt het daarnaast zaak dat zorginstellingen hun beleid optimaliseren overeenkomstig de bestaande richtlijnen. Indien nodig kunnen zorgaanbieders een beroep kunnen doen op de expertise van arts-microbiologen of andere deskundigen op het gebied van infectiepreventie. 

Leefstijlgeneeskunde krijgt een prominentere plaats in het curriculum van zorgopleidingen. Verzekeraars krijgen de ruimte om aan langere looptijden aantrekkelijker polisvoorwaarden te verbinden. Hierdoor worden zij gestimuleerd om langdurig te investeren in preventie en de kwaliteit van zorg. 

Om preventieve maatregelen meer slagkracht te geven, wil de partij een verplichting met een doelstelling voor zorgverzekeraars om mee te doen aan lokale en regionale initiatieven en experimenten. Er komt meer onderzoek naar de effectiviteit van preventieve gezondheidsinterventies, zodat deze eventueel kunnen worden vergoed door zorgverzekeraars. Het onderzoeksbudget voor leefstijlgeneeskunde wordt daarom verhoogd.
 

De PvdD wil voorrang geven aan de beloften voor onze toekomst, zoals preventieve zorg en duurzaam voedsel. Iedereen wil gezond zijn en gezond blijven. Daarom zijn goede preventiemaatregelen van groot belang. Maar de Nederlandse leefomgeving maakt ons ziek. Het voedselaanbod is overwegend ongezond. Omdat het huidige preventieakkoord is meegeschreven door de voedingsindustrie wil de PvdD een preventieakkoord ontwerpen dat de gezondheid van mensen voorop stelt, niet de belangen van de voedingsindustrie.

Het zorgstelsel en de bijbehorende vergoedingen van verzekeraars zijn teveel gericht op operatie, behandeling en medicatie. Vergoedingen voor preventie - zoals de diëtist, verslavingszorg en hulp bij stoppen met roken - blijven in het basispakket en worden volledig vergoed. Zorgverzekeraars gaan meer preventiemaatregelen vergoeden: we richten het zorgsysteem beter in op hulp en begeleiding om de eigen gezondheid te versterken.